Małopolska Regionalna Grupa ds. Rozwoju Technologii Wodorowych na Wydziale Mechanicznym
Małopolska Regionalna Grupa ds. Rozwoju Technologii Wodorowych w piątek 19 kwietnia 2024 r. obradowała na Wydziale Mechanicznym Politechniki Krakowskiej. Głównymi tematami spotkania był Plan rozwoju technologii wodorowych dla Małopolski oraz prezentacja osiągnięć badawczych i wdrożeniowych naukowców Politechniki Krakowskiej w obszarze wykorzystania wodoru jako czystego źródła energii. Prace badawcze w tym zakresie naukowcy Politechniki prowadzą od ponad 40 lat. Uczelnia jest bardzo aktywnym uczestnikiem licznych – krajowych i międzynarodowych – inicjatyw, służących rozwojowi technologii wodorowych w regionie i w Polsce (m.in. Śląsko-Małopolskiej Doliny Wodorowej, Centrum Innowacji 3W czy Porozumienia Sektorowego na rzecz rozwoju gospodarki Wodorowej). W spotkaniu małopolskich ekspertów wodorowych uczestniczył m.in. rektor PK prof. Andrzej Szarata, dziekan Wydziału Mechanicznego PK prof. Jerzy Sładek oraz zespół Katedry Pojazdów Samochodowych WM z prof. Markiem Brzeżańskim na czele.
Powołana i koordynowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Regionalna Grupa ds. Rozwoju Technologii Wodorowych to płaszczyzna współpracy środowisk naukowych, akademickich, samorządowych i przedstawicieli przemysłu, tworzących wodorowy ekosystem w regionie. Powołanie grupy jest efektem strategicznego wskazania, że w innowacyjnej Małopolsce wodór będzie kluczowym elementem transformacji energetycznej, a gospodarka wodorowa odegra ważną rolę w rozwoju regionu. Obejmuje ona grupę technologii związanych z wytwarzaniem, transportem, przechowywaniem i wykorzystywaniem wodoru w celach energetycznych, m.in. w transporcie i przemyśle.
Spotkanie na WM PK otworzyli rektor uczelni prof. dr hab. Inż. Andrzej Szarata oraz Wojciech Piech z UMWM, sekretarz województwa małopolskiego. Następnie bieżące działania związane z procedowanym właśnie Planem rozwoju technologii wodorowych dla Małopolski i zakończonymi już jego konsultacjami przedstawili Jerzy Kopeć, dyrektor Departamentu Nadzoru Właścicielskiego i Gospodarki UMWM i dr Andrzej Czulak, prezes Małopolskiego Centrum Innowacyjnych Technologii Magazynowania i Transportu Wodoru. Plan zakłada, że do 2030 roku wodór produkowany z odnawialnych źródeł energii stanie się w Małopolsce szeroko dostępnym i efektywnym nośnikiem energii, zastępując tradycyjne paliwa kopalne. Ma być stosowany w różnych sektorach gospodarki – w tym w transporcie, przemyśle i energetyce – dla znaczącego obniżenia emisji gazów cieplarnianych, poprawy jakości powietrza i wzrostu konkurencyjności małopolskich
Wielką rolę do odegrania w wodorowej transformacji regionu mają środowiska naukowe. Dla Małopolski cenne będą m.in. doświadczenia i osiągnięcia naukowców Politechniki Krakowskiej, którzy technologie wodorowe badają od ponad 40 lat. Dzięki tak bogatemu dorobkowi Politechnika zyskała pozycję wiodącego w kraju ośrodka w tematyce wodorowej rewolucji energetycznej.
Prace w tym obszarze i osiągnięcia zespołów PK od strony badawczo-rozwojowej przybliżył podczas spotkania małopolskiej grupy prof. dr hab. inż. Marek Brzeżański, kierownik Katedry Pojazdów Samochodowych PK. W swojej prezentacji skupił się na potencjale H2 jako nośnika energii w transporcie, którego przewaga nad innymi paliwami polega m.in. na niezależności od zawirowań geopolitycznych. Do jego wytwarzania potrzebna jest jedynie energia elektryczna, pochodząca z OZE i woda, która w procesie elektrolizy jest rozkładana właśnie na wodór oraz tlen. Elektrolizery oraz magazyny H2 będą bardzo istotnym składnikiem otwartych sieci energetycznych, stanowiąc swego rodzaju bufor. Będą w nim gromadzone nadwyżki energii, które już teraz się zdarzają w chwili momentach nadprodukcji energii z OZE. Paliwo wodorowe będzie mogło być gromadzone w różnego rodzaju zbiornikach lub dalej dystrybuowane do innego wykorzystania, np. w transporcie. Realizacja takiej wizji rozwoju gospodarki wodorowej wymaga współdziałania m.in. środowisk naukowych, samorządowych i przemysłowych, takich właśnie jak te skupione wokół regionalnej grupy wodorowej w Małopolsce.
Jak owocna może być taka współpraca prof. Brzeżański przedstawił prezentując m.in. wyniki prac prowadzonych przez badaczy PK w kooperacji z partnerami przemysłowymi. Z koncernem Toyota naukowcy PK ściśle współpracują w dziedzinie ogniw paliwowych i pojazdów nimi napędzanych. Z firmą Horus Energia, specjalizującą się w produkcji agregatów do generowania prądu i ciepła, PK współdziała w zakresie przemysłowego wykorzystania wodoru. Dr inż. Marek Sutkowski, przedstawiciel Horus Energia, przypominał, że jako jedna z nielicznych polskich firm dysponuje ona tak szeroką praktyczną wiedzą o wykorzystaniu wodoru w przemyśle, a jest to m.in. efektem prac prowadzonych wspólnie z polskimi uczelniami, w tym Politechniką Krakowską. Jednym z rezultatów współpracy firmy z PK był pomyślnie wdrożony silnik zasilany gazami odpadowymi, zawierającymi wodór i metan. Mimo takiego problematycznego paliwa, dzięki systemowi sterowania opracowanemu przez zespół Katedry Pojazdów Samochodowych PK (w tym szczególnie w ramach prac dr inż. Michała Mareczka) udało się osiągnąć doskonałe parametry eksploatacyjne.
Po wystąpieniach gości i żywej dyskusji przyszedł czas na prezentację projektów wodorowych, realizowanych na Politechnice Krakowskiej. Wykorzystują one wodór – jako nośnik energii, którą następnie można wykorzystać do uzyskania energii mechanicznej w silniku spalinowym – ze spalania albo elektrycznej – z ogniwa paliwowego. Uczestnicy spotkania mogli zobaczyć działanie – opracowanego na PK – przemysłowego tłokowego silnika spalinowego zasilanego wodorem oraz poznać techniczne tajniki jego innowacyjnej modyfikacji. Zaprezentowano także najnowszy obiekt badawczy i pomoc dydaktyczną Politechniki Krakowskiej – samochód Toyota Mirai, napędzany energią elektryczną z wodorowego ogniwa paliwowego. Studenci WM PK pochwalili się zaawansowanymi pracami nad koncepcyjnym bolidem z wodorowym napędem hybrydowym, którego premiera jest planowana w najbliższych miesiącach.
Tekst: mat. prasowe PK
Fot.: Michał Pierewicz
